Y Dirprwy Brif Weinidog yn rhannu sut y gall Cymru fynd i'r afael ag achosion ac effeithiau newid hinsawdd gyda'i gilydd

Mae Strategaeth Addasu i'r Hinsawdd Cymru ar gyfer 2024 - a rennir gan y Dirprwy Brif Weinidog sydd â chyfrifoldeb dros Newid Hinsawdd a Materion Gwledig, Huw Irranca-Davies - yn amlinellu sut y gall Llywodraeth Cymru a'i phartneriaid fynd i'r afael ag effeithiau newid yn yr hinsawdd, yn ogystal â'r achosion.

Mae'n nodi'r hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud eisoes a beth y bydd yn ei wneud yn y dyfodol.

Mae'r ddogfen yn cynnwys cynlluniau i bob rhan o'r llywodraeth weithio gyda'i gilydd, o ddiogelu rhwydweithiau trafnidiaeth agored i niwed rhag tywydd eithafol i weithio gyda Llywodraeth y DU i fynd i'r afael â materion diogelwch bwyd. 

Mae'n dathlu cynnydd fel y buddsoddiad o £75m, y buddsoddiad mwyaf hyd yma,  i greu amddiffynfeydd gwell rhag llifogydd. 

Mae meysydd allweddol o ran datblygu polisi yn cael eu cydnabod, megis y Cynllun Ffermio Cynaliadwy, a fydd yn cefnogi ffermwyr i dyfu bwyd o ansawdd uchel mewn ffordd gynaliadwy. 

Mae'r strategaeth hefyd yn dogfennu ymrwymiadau allweddol fel diogelu a rheoli 30% o dir, dŵr croyw ac ardaloedd morol yn effeithiol; a elwir yn darged '30 erbyn 30'.

Dywedodd y Dirprwy Brif Weinidog, Huw Irranca-Davies: "Newid hinsawdd yw un o’r bygythiadau mwyaf, cyflymaf a mwyaf parhaol sy’n wynebu dynoliaeth. 

Rydym eisoes yn gweld effeithiau newid hinsawdd gyda gaeafau gwlypach, hafau cynhesach a phatrymau tywydd mwy anrhagweladwy. 

"Bydd yr elfennau hyn yn dod fwyfwy i’r amlwg dros y blynyddoedd a’r degawdau nesaf.

"Mae’r heriau o gyrraedd sefyllfa sero net ac addasu i newid hinsawdd yr un mor bwysig a thaer â’i gilydd.

"Bwriad y strategaeth hon yw ymhelaethu ar y drafodaeth ynghylch addasu ac ysgogi pob un ohonom i achub ar y cyfleoedd, gan ddiogelu ein pobl a'n planed ar yr un pryd.

Yn ogystal â dogfennu mwy na 240 o gamau gweithredu gan Lywodraeth Cymru, mae hefyd yn cyfleu rolau pobl eraill, gan gynnwys cyrff partner fel Cyfoeth Naturiol Cymru, Iechyd Cyhoeddus Cymru, Awdurdodau Lleol a Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus.

Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru, er enghraifft, wedi cyhoeddi'r Asesiad o'r Effaith ar Iechyd o ran newid hinsawdd yng Nghymru i helpu sefydliadau i asesu'r risgiau i iechyd a lles yn sgil newid hinsawdd, tra bod gwaith Cyfoeth Naturiol Cymru yn cynnwys atebion sy'n seiliedig ar natur i leihau llifogydd a datblygu cynlluniau peilot addasu arfordirol yn ardaloedd mwyaf agored i niwed Cymru.

Ychwanegodd y Dirprwy Brif Weinidog: "Mae gan Lywodraeth Cymru rôl bwysig o ran addasu i newid hinsawdd, ond ni allwn wneud hyn ar ein pen ein hunain.

"Mae’r strategaeth hon yn cydnabod y gwaith pwysig a wneir gan ein partneriaid cyflawni hefyd.

"Bydd yr hyn a wneir gan gymunedau, mudiadau’r sector gwirfoddol, busnesau ac eraill yn allweddol o ran rheoli newid hinsawdd.

"Mae newid hinsawdd yn cyflwyno llawer o heriau anodd, cymhleth ac mae llawer mwy i'w wneud o hyd ond rwy'n gobeithio y bydd y strategaeth newydd hon a gyhoeddir heddiw yn gatalydd ar gyfer gweithredu."

Yr wythnos diwethaf, ymwelodd y Dirprwy Brif Weinidog â'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol lle mae camau eisoes yn cael eu cymryd i addasu i'r hinsawdd sy'n newid.

Mae'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol wedi ymrwymo i chwarae ei rhan i helpu i adfer a diogelu amgylchedd naturiol Cymru a mynd i'r afael â newid hinsawdd; gydag uchelgais i adfer 4,600 hectar o gynefin â blaenoriaeth a dod yn garbon sero net yng Nghymru erbyn 2030.

Dywedodd Chris Flynn, Prif Arddwr yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol ar gyfer De-ddwyrain Cymru: "Mae llawer o'r gwaith rydyn ni wedi bod yn ei wneud yn ystod y blynyddoedd diwethaf wedi ymwneud ag edrych ar newid hinsawdd, sut rydyn ni'n addasu a hefyd sut rydyn ni'n chwarae ein rhan yn y broses o adfer natur.

"Gall popeth a wnawn nawr, o dorri lawntiau ac adfer dolydd i dyfu llysiau, i gyd gael eu newid fel ein bod yn cael effaith fwy cadarnhaol yn y dyfodol.

"Rydyn ni bob amser yn edrych ar ein harferion; y mathau o blanhigion rydyn ni'n eu defnyddio a hefyd sut rydyn ni'n gweithio'n well gyda'r tymhorau i wneud y gorau o'r hyn sydd gennym yma."

Bydd y Strategaeth Addasu i'r Hinsawdd newydd nawr yn cael ei defnyddio i ysgogi ymgysylltiad ehangach â rhanddeiliaid ar bwnc addasu i'r hinsawdd trwy gynhadledd rithwir Wythnos Hinsawdd Cymru fis nesaf (11-15 Tachwedd).

Mae rhagor o drafodaethau wedi'u cynllunio drwy raglen o ddigwyddiadau cyhoeddus Sgyrsiau am yr Hinsawdd sydd i'w cynnal ledled Cymru rhwng Tachwedd a Ionawr.

Gallwch ddarganfod mwy a chofrestru i gymryd rhan yn yr wythnos yma: wythnoshinsawdd.llyw.cymru